In het absurdisme is een absurde held iemand die zich bewust is van de zinloosheid en het gebrek aan inherente betekenis van het leven, maar desondanks weigert om in wanhoop te vervallen. In plaats daarvan omarmt hij de absurde conditie van het bestaan met een gevoel van vrijheid, moed en, soms, vreugde. Er ‘bestaan’ verschillende soorten absurde helden, elk met hun eigen manier om de absurde realiteit onder ogen te zien.
1. Sisyphus: De ultieme absurde held
Camus beschrijft in De mythe van Sisyphus de Griekse mythische figuur Sisyphus als het klassieke voorbeeld van de absurde held. Sisyphus is veroordeeld om voor eeuwig een rots omhoog te duwen, die elke keer terug naar beneden rolt zodra hij de top bereikt. Dit eindeloze, zinloze werk symboliseert de strijd van de mens met een betekenisloos bestaan. Toch stelt Camus dat “we ons Sisyphus gelukkig moeten voorstellen.” Hij weet dat zijn taak absurd is, maar accepteert dit lot en vindt vrijheid in zijn rebellie tegen het idee dat zijn leven een hoger doel moet hebben. De absurde held is dus iemand die de strijd aangaat zonder ooit hoop te hebben op ultiem succes.
2. Meursault: De held van de onverschilligheid
In Camus’ roman L’Étranger (De vreemdeling) is Meursault een ander type absurde held. Hij is een gewone man die weigert mee te doen aan de maatschappelijke conventies van empathie en betekenis. Wanneer zijn moeder sterft, ervaart hij geen verdriet; wanneer hij iemand doodt, voelt hij geen wroeging. In plaats daarvan accepteert hij de wereld zoals die is—zonder betekenis, zonder verlossing, zonder moraliteit. Meursault omarmt de absurditeit door het leven simpelweg te leven zoals het komt, zonder illusies. Zijn onverschilligheid maakt hem een absurde held, omdat hij de absurditeit van het bestaan accepteert zonder iets meer van het leven te verwachten dan het hier en nu.
3. Don Quichot: De held van de illusie
Don Quichot, uit de roman van Cervantes, kan worden gezien als een absurde held van een ander type. Hij leeft in een fantasiewereld die niet overeenkomt met de werkelijkheid. Hij vecht tegen windmolens, denkend dat het reuzen zijn, en gelooft in een idealistische riddercode die allang niet meer van deze tijd is. Zijn vastberadenheid om zijn illusies te volgen in een wereld die hem tegenwerkt, maakt hem op zijn eigen manier absurd. In zijn gevecht tegen de realiteit omarmt hij de absurditeit van zijn eigen verbeelding. Dit type absurde held toont hoe we betekenis kunnen creëren door ons eigen verhaal te verzinnen, zelfs als dat verhaal botsen met de harde realiteit.
4. Prometheus: De held van de rebellie
In de Griekse mythologie wordt Prometheus gestraft door de goden omdat hij het vuur aan de mensheid heeft gegeven, een daad van rebellie tegen de macht van Zeus. Elke dag wordt hij geketend en elke nacht wordt zijn lever opnieuw opgegeten door een adelaar, alleen om elke ochtend weer te genezen. Prometheus symboliseert de menselijke strijd tegen onoverwinnelijke krachten. Zijn lijden is zinloos en eeuwigdurend, maar hij blijft standvastig. In de ogen van Camus is hij een absurde held omdat hij ondanks de uitzichtloosheid van zijn situatie weigert toe te geven aan de goddelijke macht. Hij rebelleert tegen de zinloosheid door zijn strijd voort te zetten.Wat maakt een absurde held?
5. Koofje: De speelse absurde held
De fictieve figuur die op deze website wordt voorgesteld, Koofje, kan worden gezien als een modern en speels voorbeeld van een absurde held. Terwijl helden als Sisyphus of Meursault de absurditeit met een zekere ernst benaderen, lijkt Koofje het absurde te omarmen met vreugde en creativiteit. Zijn surrealistische verschijning en speelse houding zouden kunnen symboliseren hoe we de absurditeit niet alleen moeten accepteren, maar ook moeten vieren. Koofje zou ons kunnen herinneren dat, zelfs in een zinloze wereld, we nog steeds plezier en verwondering kunnen vinden.
Alle absurde helden delen enkele belangrijke kenmerken:
- Bewustzijn van de absurditeit: Ze erkennen de zinloosheid van het leven.
- Rebellie: In plaats van zich over te geven aan wanhoop, rebelleert de absurde held tegen de absurditeit door zijn eigen vrijheid te omarmen.
- Vrijheid: Omdat er geen hogere betekenis is, heeft de absurde held de vrijheid om zijn eigen waarden en betekenis te scheppen.
- Geen hoop op verlossing: De absurde held weet dat er geen hoop is op een grotere betekenis, en vindt kracht in de erkenning hiervan.
Elke absurde held benadert deze kernkenmerken op een unieke manier—door lijden, onverschilligheid, fantasie of spel. Samen laten ze zien hoe er niet één manier is om het absurde leven te omarmen. Of je nu de rust en acceptatie van Sisyphus zoekt of de fantasiewereld van Don Quichot, het absurdisme biedt een palet aan manieren om ons bestaan vorm te geven.